Idioma yaruro

Yaruro, Pumé 'Pumé'
Faláu en	Venezuela
Rexón	Sur d'Apure
Falantes	2.000-3.000 (1997)[1] 5.840 (2001)[2] 5.000 (2004)[3]
Familia	Aisllada
Alfabetu	Llatín
Estatus oficial
Oficial en	Venezuela
Reguláu por	Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1	nengún
ISO 639-2
ISO 639-3	yae
Estensión del yaruro, pumé

El pumé o yaruro ye una llingua viva nativa americana y oficial de les comunidaes de la etnia de los yaruros que viven al sur del estáu Apure, en Venezuela, quien habiten principalmente nes llanures de los ríos Arauca y Sinaruco, a unos 160 km de San Fernando de Apure, la capital del Estáu, dellos sedentarios en poblaos como Palmarito y Guachara. N'años recién un pequeñu númberu emigró escontra'l norte del estáu, pa establecese na redoma de la carretera principal, dende Achaguas hasta San Fernando.^[4] Envalórase que'l pumé ye faláu por unes 4.500 persones na rexón. La so caña llingüística ye independiente, polo que se-y considera una llingua aisllada y de tradición oral, siendo la so escritura una respuesta sociu-científica pal so estudiu y divulgación, derivando en publicaciones billingües pumé-español-pumé. Investigaciones constataron que "los neños yaruros de comunidaes yá sedentaries son billingües"^[5](pumé-español). En mayu de 1999, na zona d'influencia de la población de Guachara, foi unificáu l'alfabetu pumé, nun taller pa maestros yaruros afiliaos al Réxime d'Educación Intercultural Billingüe.^[6]

1. ↑ Anatole V. Lyovin (1997). An Introduction to the Languages of the World. Oxford: Oxford University Press, páxs. 339. ISBN 0-19-508116-1.
2. ↑ Ethnologue report for language code: Pumé
3. ↑ Willem F. H. Adelaar & Pieter Muysken (2004). The Languages of the Andes. Cambridge: Cambridge University Press, páxs. 622. ISBN 978-0-511-21050-1.
4. ↑ Los pumé. Gobiernu en llinia. Venezuela
5. ↑ Noennimborea Dabapatore Pumé Maera. Páx.9. (Ver bibliografía).
6. ↑ Yato Pumé. Oraciones en pumé. Páx.14 (Ver bibliografía)